Adwokat Kraków

Podjęcie decyzji o rozstaniu nie jest prostym zadaniem. Jeśli już jednak nastąpi, to przyszłych rozwodników czeka do załatwienia wiele formalności, bez których uzyskanie rozwodu nie będzie w ogóle możliwe. Jak wiadomo rozwód jest możliwy tylko wtedy, gdy zostanie przeprowadzona sprawa w sądzie, a to z kolei wiąże się z koniecznością sporządzenia odpowiedniego pozwu, wynajęcia prawnika i oczywiście poniesienia pewnych kosztów. Od czego zacząć?

Rozwód jak zacząć?

Decydując się na rozstanie, w pierwszej kolejności powinniście podjąć decyzję w jakiej formie chcielibyście się rozwieść. Chodzi oczywiście o kwestię winy za rozpad małżeństwa.

Polskie prawo dopuszcza rozwód z orzeczeniem o winie jednego lub obojga małżonków lub bez orzekania o winie. Ustalenie winy przez sąd jest co do zasady obowiązkowe, jeśli jednak małżonkowie zgodnie zawnioskują, aby rozwiązanie małżeństwa nastąpiło bez orzekania o winie, sąd przychylając się do tej prośby orzeknie tak, jakby żaden z małżonków winy za rozstanie nie poniósł.

Kwestia winy ma znaczenie nie tylko moralne, ale także wpływa na to czy i w jaki sposób będzie można żądać alimentów od drugiej strony.

§1. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

§2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Art. 57 KRO

Jak ustalić opiekę nad dzieckiem po rozwodzie?

Kolejną ważną kwestią jest władza rodzicielska nad wspólnymi małoletnimi dziećmi. Jeśli rozwodnicy nie posiadają potomstwa ten problem oczywiście odpada. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że sąd co prawda rozstrzyga o kwestii władzy rodzicielskiej oraz kontaktach z małoletnimi dziećmi stron z urzędu, jednak uwzględnia on pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka.

Wypracowanie kompromisu w tej sferze już na samym początku z pewnością pomoże przejść przez całą sprawę rozwodową szybciej i bez szkody dla dzieci.

§1. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

§1a. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

§1b. Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

§2. Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.

§3. Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

§4. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Art. 58 KRO

Alimenty

Nie bez znaczenia pozostaje także ustalenie ewentualnej odpowiedzialności alimentacyjnej. W tym przypadku możemy mówić zarówno o tzw. alimentach na dzieci, jak i również o alimentach dla jednego z małżonków.

Kwestia prawa do uzyskania tego rodzaju świadczeń zależy jednak od wielu różnych czynników, m.in. od ustalenia czy i kto jest winny rozpadu małżeństwa, czy też jakie są możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentów. Na początku warto ustalić czy w ogóle będziemy chcieli żądać alimentów, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.

§1. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

§2. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

§3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.

Art. 60 KRO

Pozew rozwodowy

Jeśli decyzja o rozwodzie już zapadła, wstępnie ustaliliście kwestię winy, opieki nad dziećmi i ewentualnych alimentów, konieczne będzie napisanie i złożenie pozwu rozwodowego do odpowiedniego sądu.

Praktyka pokazuje, że im bardziej zawiła sprawa i napięte stosunki między małżonkami, tym zdecydowanie lepiej skorzystać z pomocy dobrego adwokata – szczególnie, jeśli wiesz, że druga strona na pewno wynajmie swojego adwokata.

W sprawach rozwodowych obowiązuje podstawowa zasada – im bardziej doświadczony adwokat, tym większa szansa na wygranie całej sprawy.

Wróćmy jednak do pozwu. Jak każde pismo procesowe, wymaga ono spełnienia szeregu różnych warunków formalnych ujętych głównie w Kodeksie postępowania cywilnego. Pojawić się w nim muszą m.in. wnioski o zwrot kosztów sądowych, należyte uzasadnieni czy poprawne wskazanie stron i właściwego sądu (żeby nie wspomnieć o innych wymogach zawartych w KPC).

Jak złożyć pozew rozwodowy?

Pozew rozwodowy podlega opłacie sądowej w wysokości 600 zł – jest to opłata stała uiszczana niezależnie od tego z czyjej winy zostanie orzeczony rozwód lub gdy zostanie orzeczony bez winy któregokolwiek z małżonków. Warto podkreślić, że ww. kwota nie stanowi wynagrodzenia prawnika, który pomoże w napisaniu pozwu (ta jest naliczana odrębnie).

Opłata sądowa, jak wskazuje sama nazwa, jest wpłacana na konto właściwego sądu, który będzie zajmował się sprawą.

Opłaty od pozwu można jednak uniknąć – w tym celu należy złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych wraz z prawidłowo wypełnionym formularzem – oświadczeniem o stanie rodzinnym majątku dochodach i źródłach utrzymania. Sam wniosek nie podlega opłacie sądowej, podobnie jak dołączane do niego oświadczenie majątkowe.

Jeśli sąd przychyli się do naszej prośby, zostaniemy zwolnieni od kosztów sądowych w całości lub w części, a to oznacza np. brak konieczności wnoszenia opłaty za pozew. Jeśli jednak sąd uzna, że nasze dochody wystarczą na pokrycie kosztów związanych ze sprawą rozwodową, poinformuje nas o tym pisemnie i wezwie do uiszczenia brakującej opłaty. Jeśli tego nie zrobimy, pozew zostanie odrzucony.

Jak złożyć pozew rozwodowy – krok po kroku

Do sądu, który jest właściwy w rozpoznawaniu spraw rozwodowych. Będzie nim każdorazowo Sąd Okręgowy, w okręgu którego mieszkali wspólnie małżonkowie. Z kolei jeśli istnieje sytuacja, w której miejsce zamieszkania małżonków było różne, pozew składa się w sądzie znajdującym się w okręgu zamieszkania pozwanego.

Prawo do wniesienia pozwu rozwodowego mają oczywiście obie strony. Pamiętajmy, że powyższa właściwość sądu dotyczy również ewentualnego wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.

Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Art. 41 KPC

Dokumenty do rozwodu

Prawidłowo sporządzone pismo powinno być wydrukowane w 3 egzemplarzach – każdy z nich musi być podpisany własnoręcznie przez powoda lub przez występującego w jego imieniu pełnomocnika.

Jeden egzemplarz jest przeznaczony dla pozwanego, drugi dla sądu, trzeci zaś dla powoda. Jeśli do pozwu dodajemy jakiekolwiek załączniki (np. wydruki rozmów, zdjęcia, odpisy aktów stanu cywilnego) pamiętajmy, aby także złożyć je w 3 egzemplarzach.

Podstawowymi załącznikami w każdej sprawie rozwodowej będą oczywiście odpisy skrócone aktów małżeństwa oraz urodzenia dzieci (te drugie, jeśli małżeństwo doczekało się wspólnego potomstwa). W przypadku żądania alimentów, niezbędne będzie również dołączenie dokumentów potwierdzających wysokość dochodów każdej ze stron.

W praktyce przyjęło się, że załączniki wysyłamy w jednym oryginale (dla sądu) oraz w dwóch kopiach (dla stron).

Do pozwu należy dołączyć również dowód uiszczenia opłaty sądowej w jednym egzemplarzu (np. kwit z poczty, wydruk z bankowości elektronicznej, znaczki sądowe).

Jeśli zamierzamy wnioskować o zwolnienie od kosztów sądowych, takiego dowodu nie dołączmy. Wówczas do pozwu należy załączyć wspomniany wcześniej wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych wraz z wypełnionym formularzem majątkowym (dostępnym na stronie internetowej każdego polskiego sądu).

Jeśli korzystamy z pomocy adwokata, do pozwu dołączamy także udzielone mu pełnomocnictwo – w tym przypadku jednak robi to wszystko za nas wynajęty prawnik.

§1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;

2) imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

3) oznaczenie rodzaju pisma;

4) osnowę wniosku lub oświadczenia;

5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;

6) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

7) wymienienie załączników.

§1.1.  Do pisma procesowego dołącza się załączniki wymienione w tym piśmie.

§2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,

1.1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron,

2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub

3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

§2.1. Dalsze pisma procesowe, poza elementami określonymi w § 1, powinny zawierać sygnaturę akt.

Art. 126 §1 – 2.1 KPC

Rozwód krok po kroku

Po złożeniu wszystkich dokumentów do sądu, należy oczekiwać na zawiadomienie o terminie wyznaczonej rozprawy (trwa to ok. 2-3 miesięcy).

Jeśli w złożonym pozwie pojawią się jakiekolwiek braki, sąd wezwie do ich uzupełnienia w terminie 7 dni od chwili odebrania takiego zawiadomienia.

Jeśli jako pozwany odbierzesz pozew rozwodowy z sądu wraz z informacją o terminie rozprawy, masz 14 dni na zajęcie stanowiska wobec treści zawartej w pozwie. Jest to stosunkowo krótki czas, szczególnie jeśli nie spodziewałeś się rozwodu, a powód występuje wobec Ciebie z szeregiem różnych żądań.

Najlepszym wyjściem jest wówczas skorzystanie z pomocy doświadczonego prawnika, który wie jak sprawnie poprowadzić sprawę rozwodową. Im szybciej w takiej sytuacji skorzystasz z usług adwokata, tym lepiej – pamiętaj jednak, że tutaj o wiele bardziej liczy się duże doświadczenie, niż niska cena. Wynajęcie prawnika ma niewątpliwie wiele zalet, główną jest chociażby to, że sprawą nie trzeba zajmować się osobiście.

Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

Art. 130 §1 KPC

Ile trwa sprawa rozwodowa?

Osoby, które decydują się na rozwód pytają w pierwszej kolejności o jego koszty. Nie bez znaczenia pozostaje dla nich także czas trwania całej sprawy. Wiele w tej kwestii zależy od żądań, które będą przedstawiali małżonkowie oraz od tego czy pozostają ze sobą w konflikcie.

Z reguły sprawy rozwodowe trwają od ok. 3 miesięcy do 2 lat i wymagają przeprowadzenia kilku większych rozpraw. Oczywiście zdarzają się rozwody uzyskiwane już podczas pierwszej wizyty w sądzie, jednak należą one do rzadkości.

Jeśli w sprawie pojawiają się kłótnie między małżonkami, małoletnie dzieci, żądanie ustalenia winy za rozpad związku oraz majątek przeznaczony do podziału, rozwód z pewnością nie nastąpi na pierwszej rozprawie.

Jeśli chodzi o czas trwania sprawy rozwodowej, to warto również pamiętać o separacji. Zostanie orzeczona, jeśli sąd zobaczy szansę na uratowanie związku. W takim przypadku nawet nieudana próba podjęcia ratowania małżeństwa wydłuży czas oczekiwania na wydanie wyroku rozwodowego.

Rozwód z pewnością wymaga wielu poświęceń – czasu, wysiłku i kosztów. Aby uczynić go możliwie jak najmniej dotkliwym, warto skorzystać z pomocy adwokata, który krok po kroku przeprowadzi nas przez poszczególne etapy sprawy, wyjaśni wszelkie zawiłości, pomoże uzyskać jak najkorzystniejszy wyrok i odciąży nas od konieczności osobistego załatwiania wielu różnych rzeczy.

Dobra znajomość odpowiednich przepisów prawnych nie wystarczy, aby przejść przez rozwód z pewnością, że na końcu wygra się całą sprawę. Potrzebny jest wówczas prawnik z odpowiednim doświadczeniem. Jak wybrać właściwego adwokata, który pomoże załatwić wszystkie formalności związane z rozwodem?

Wiek prawnika i renoma kancelarii

Zacznijmy od tego, że wybranie prawnika, który poprowadzi sprawę rozwodową w zasadzie jest koniecznością w sytuacjach, gdy jeden z małżonków już wynajął swojego adwokata. W takim przypadku raczej pewne jest, że na sali sądowej nie będzie miło, a szykowane postępowanie dowodowe może okazać się ciężkim orzechem do zgryzienia.</p?

Jeśli wiesz, że Twój obecny małżonek korzysta z usług profesjonalnego pełnomocnika, tym bardziej powinieneś zaopatrzyć się w pomoc prawnika. Jak jednak dokonać wyboru właściwej osoby w czasach, w których mamy ogromną liczbę adwokatów?

Głównym czynnikiem, który powinien skłonić Cię do wyboru danego prawnika powinno być jego doświadczenie. Nie można mylić go jednak z wiekiem potencjalnego pełnomocnika.

Nie zawsze starszy adwokat gwarantuje, że sprawa zostanie poprowadzona bez większych problemów. Trzeba pamiętać bowiem, że polskie prawo zmienia się dosyć często, dotyczy to także spraw rozwodowych i ogólnie rozumianej procedury cywilnej. W związku z powyższym, wymagane jest aby prawnik na bieżąco aktualizował swoją wiedzę.

Jak sprawdzić doświadczenie potencjalnego kandydata na pełnomocnika?

Przede wszystkim zbadajmy, czy dana osoba specjalizuje się w konkretnej dziedzinie prawa (w tym przypadku chodzi oczywiście o prawo rodzinne, ze szczególnym uwzględnieniem spraw rozwodowych).

Specjalizacja daje gwarancję klientom, że dana osoba rzeczywiście zna się na swojej pracy i ma dużą wiedzę z konkretnego zakresu spraw. Specjalista z jednej branży daje w zasadzie gwarancję, że jest mocno zakorzeniony w praktyce i będzie bardzo dobrze zorientowany w zakresie zmian prawnych i samodokształcania się w konkretnej dziedzinie prawnej. Tak prawnik będzie po prostu lepiej spełniał swoje zadania, niż osoba, która zna się na każdym aspekcie prawa.

W dzisiejszych czasach równie ważna, co specjalizacja pozostaje także ocena innych osób. Im większa liczba pozytywnych komentarzy wystawionych danemu prawnikowi, tym większa szansa, że zna się on na swojej pracy i jest skuteczny w działaniu.</p?

Wynagrodzenie prawnika nie powinno decydować

Wiele osób decydując się na wybór adwokata rozwodowego poświęca swój czas na znalezienie odpowiedzi na pytanie – ile kosztuje rozwód. Głównym czynnikiem staje się więc cena, która tak naprawdę powinna być brana pod uwagę na ostatnim miejscu.

Oczywiście nikt nie chce wydać milionów na rozwód, jednak jeśli w perspektywie sprawa może zostać przegrana, to chyba lepiej wydać trochę więcej pieniędzy na profesjonalnego prawnika, niż na przyszłe alimenty lub stracić dużą część wspólnego majątku.

Ceny usług prawniczych są bardzo zróżnicowane, wiele zależy w tej kwestii nie tylko od siedziby kancelarii, jej renomy, doświadczenia danego prawnika, ale także od zawiłości danej sprawy, żądań małżonków i potencjalnych niebezpieczeństw, które mogą pojawić się na sali sądowej.

Nie znajdziemy więc cennika, który jednoznacznie wskaże ile trzeba zapłacić za usługi adwokata, które będą wykonywane w sprawie rozwodowej. W tym przypadku niezbędna staje się wizyta w kancelarii i szczera rozmowa z prawnikiem, który obiektywnie oceni całą sytuację i doradzi jak najlepiej byłoby poprowadzić całą sprawę. Potencjalny pełnomocnik zaproponuje swoją cenę i pozostawi klientowi czas do namysłu i podjęcia decyzji.

Niezależnie od tego, cena nie powinna być czynnikiem decydującym o wyborze konkretnego prawnika. Znacznie lepszymi kryteriami są wymienione wcześniej renoma, doświadczenie oraz specjalizacja w prawie rodzinnym.

Wsparcie na każdym etapie sprawy rozwodowej

Dobry adwokat nie tylko będzie wiedział jak prawidłowo poprowadzić daną sprawę, ale także wesprze swojego klienta. Sprawy rozwodowe są jednymi z najmniej przyjemnych, nic więc dziwnego, że małżonkowie potrzebują nie tylko typowo merytorycznej pomocy ze strony prawnika, ale także i jego dobrego słowa oraz zrozumienia.

Dobry pełnomocnik zadba nie tylko o profesjonalną znajomość przepisów, ale także i o dobre informowanie swojego klienta na każdy etapie sprawy. Konieczny jest więc dobry kontakt ze stroną – jeśli widzimy, że prawnik jest mało zaangażowany, ciągle przekłada spotkania, nie wyjaśnia wszystkich rzeczy i bardziej zależy mu na zarabianiu pieniędzy, niż na kliencie, lepiej zmienić pełnomocnika i poszukać kogoś innego.

Adwokat powinien być nie tylko profesjonalistą, ale także człowiekiem pełnym zrozumienia wobec sytuacji drugiej osoby. Nie bez znaczenia pozostaje również sposób, w jaki prawnik przekazuje wiedzę swojemu klientowi – jeśli robi to w przystępny i spokojny sposób, możemy być pewni, że dokonaliśmy dobrego wyboru.

Który prawnik jest skuteczny?

Jakiego adwokata najlepiej wybrać decydując się na rozwód? Takiego, który może pochwalić się nie tylko dużą ilością przeprowadzonych spraw rozwodowych, ale i ich różnorodnością. Ważna będzie również atmosfera panująca w kancelarii i uprzejmość potencjalnego pełnomocnika.

Na zakończenia warto przypomnieć jeszcze, że żaden adwokat nie może zagwarantować 100% sukcesu w żadnej sprawie. Wybierając profesjonalnego prawnika nie możesz dać się przekonać pustymi obietnicami. Może się bowiem zdarzyć, że osoba którą spotkamy w którejś z kancelarii, będzie nas zapewniała o powodzeniu naszego procesu i wygranej. Jednak w rzeczywistości jest niestety tak, że nigdy nie mamy stuprocentowej pewności co do powodzenia naszego procesu.

Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.

Art. 87 §1 KPC